KRÓTKA HISTORIA NOWEJ WSI

              Nie wiadomo, kiedy ta miejscowość została założona. Pierwsza wzmianka o tej wsi ukazała się w 1352r. ( Nowa Wes ). Nazwy takie nadawano osadom zakładanym w pobliżu starszego osiedla.  W wymienionym roku, 23 listopada, zamożny głubczycki mieszczanin Heinko zapisał siostrze przełożonej konwentu beginek w Głubczycach wolny i wieczny czynsz roczny w wysokości 1 ciężkiej marki z młyna w Nowej Wsi Głubczyckiej oraz czynsz z 8 łanów łąki należącej dawniej do Ullricha, również w Nowej Wsi, ściągany na św. Marcina.
        

Przez wieki Nowa Wieś wraz z Bogdanowicami należała do jednego właściciela majątkowego. W 1723r. majątek Nowa Wieś obejmował około 200 ha gruntów. We wsi pracowały dwa młyny, Klekoczący i Chrzestny ( był darem chrzestnego ). W 1772r. gmina nabyła część gruntów majątkowych od ówczesnego właściciela, starosty powiatowego Jana von Eicke, a w 1811r. kupiła od Antona Forni z Głubczyc Owczy Las położony na południe od miejscowości.
Na łące położonej w pobliżu gruntów Bogdanowic dawniej panowie von Schneckenhaus z Bogdanowic hodowali winniczki.
W 1865r. został zbudowany wiatrak holenderski, który spłonął w 1875r. i nie został odbudowany. W latach 1864 – 1868 użytkowano znajdujący się na wschód od wsi w polu kamieniołom, lecz ponieważ kamień był niskiej wartości, zaprzestano wydobycia.
W 1888r. we wsi powstała agencja pocztowa. W tym samym roku dokonano komasacji gruntów. W 1893r. wieś otrzymała bitą drogę i chodniki z bruku. W 1902r. otrzymała połączenie telefoniczne. W 1899r. utworzono ochotniczą straż pożarną.
W 1797r. powstała szkoła. W 1817r. zbudowano jej większy budynek. W 1873r. powstała oddzielna szkoła dla dzieci ewangelickich, a w 1883r. nowa, dla dzieci katolickich.
18 marca 1945r. zakończyła się ewakuacja mieszkańców w stronę Czech. 22 marca wieś zajęli żołnierze radzieccy.  W czasie działań wojennych spłonęły niektóre domy mieszkalne i gospodarcze, w tym 3 stodoły. 20 maja pierwsi z ewakuowanych wrócili. W czerwcu 1945r. przybyli pierwsi polscy osadnicy. 26 VII 1946r. miejscowych Niemców wysiedlono do powiatu Hameln.


LICZBA MIESZKAŃCÓW:

1783r. 354

1845r.  523, w tym 402 katolików, 121 ewangelików

1861r.  585, w tym 435 katolików, 148 ewangelików i 2 Żydów

1880r.  632

1910r.  519, w tym 393 katolików, 126 ewangelików

1935r.  494

1940r.  484

1780r. 67 domów mieszkalnych, w 1845r. 102, w 1910r. 109

1996r. 270 mieszkańców

BOGDANOWICE – pałac i dwór w NOWEJ WSI

            Pierwsza wzmianka o Bogdanowicach pojawiła się w 1218 roku jako o Bogdanaue. Pod koniec XV w. pewien Wolf ze Szlimakowa, przedstawiciel starego morawskiego rodu ze Slimakova ( zniemczona forma tego nazwiska to Schneckenhaus) koło Osoblahy, którego herb przedstawiał białego ślimaka na czerwonym polu, kupił Bogdanowice i Nową Wieś w księstwie opawskim. Poślubił Sybillę von Hunt ze Starego Grodkowa i Osieka Grodkowskiego  i zmarł w 1555r. Płyta nagrobna z jego podobizną zachowała się na miejscowym cmentarzu przykościelnym. Sybilla zmarła w 1562r. Parze tej urodziły się następujące dzieci: Kasper, Jerzy, Helena, Katarzyna i prawdopodobnie Zuzanna. Kasper Bohdanowski ( nazwisko wzięte od Bogdanowic) ze Szlimakowa poślubił Helenę Drahotusz ( zm. 1588) i zmarł bezdzietnie przed 1574r. Bogdanowice  przejął jego brat, Jerzy, właściciel Nowej Wsi. Poślubił Marię, córkę Jana Czepli z Bełku koło Rybnika i zmarł po 1584r. Zachowała się płyta nagrobna jego ( Gircyka Bohdanowskiego ) i jego żony na cmentarzu w Bogdanowicach. Małżeństwu temu urodziło się siedmioro dzieci: Fryderyk, Jerzy - junior, Kasper, Wolf, Jan, Katarzyna i Helena. Fryderyk jako najstarszy odziedziczył Bogdanowice. Zmarł w 1625r. Jego żoną była Helena von Studnitz. Jako pierwszy przedstawiciel swojego rodu zaczął używać zniemczonej formy nazwiska –  Badewitz. Bogdanowice odziedziczył jego syn, również Fryderyk, zaś po nim synowie Fryderyka – juniora: Jan Wolf i Bernard Wilhelm. Gdy w II poł. XVII w. Bogdanowice zostały skonfiskowane za niepłacenie podatków, mieszkali w Nowej Wsi.
Kasper  posiadał Zubrzyce.  Wolf, czwarty syn Jerzego, w 1618r. był wymieniony jako właściciel Nowej Wsi. Jego żoną była zmarła w 1588r. Helena von Drahotusz z Dolni Benešova.
W II poł. XVII w. w Głubczycach mieszkały dwie córki rotmistrza i sędziego ziemskiego księstwa karniowskiego, Franciszka Bohdanowskiego. W 1601r. w dokumentach występuje Anna Schneckenhaus von Badewitz, córka zmarłego Mikołaja von Mettich, a w 1615r. Helena von Badewitz, żona Jana von Fragstein z Naczęsławic.
Po powrocie z walk na Węgrzech (1664), w 1666r. Bogdanowice kupił Karol Maksymilian von Kavan, którego po śmierci pochowano w głubczyckim kościele franciszkanów. W 1692r. wg Sękowskiego, majątek odziedziczył je jego syn nieznany z imienia, a następnie córki tego syna: Benigna, żona jednego z Schneckenhausów i Elżbieta Józefa Sydonia, żona Karola Fryderyka von Nimptsch ze Szczepanowa, przedstawiciela rodziny von Nimptsch, podskarbiego i radcy kameralnego na Śląsku, książęcego krnowskiego radcę, podskarbiego księstwa krnowskiego, na Bogdanowicach i Nowej Wsi od 1691 do 1729 roku.  Urodzona w 1707r. Franciszka Benigna baronówna von Schneckenhaus z Nowej Wsi, była pierwszą żoną Sylwiusza Chrystiana z Czernicy koło Wrocławia, na Grudynii Wielkiej, radcy rejencji wrocławskiej i starosty Otmuchowa. Zmarła 13 listopada 1716r.
Roman Sękowski pisze, że w I poł. XVII w. Helena Bohdanowska, być może córka Jerzego, była żoną Fryderyka von Schlewitz, dziedzicznego wójta Leśnicy koło Strzelec Opolskich i to ona mogła sprowadzić swoją rodzinę w tamte okolice, gdyż w 1718r. Karol von Badewitz posiadał tam Kalinów. Poza Kalinowem Bohdanowscy ( von Schneckenhaus ) byli przez pewien czas właścicielami Szymiszowa i Jaryszowa koło Strzelec.  ( drzewo genealog. – Sękowski, s. 249).
       Od 1729 roku  Bogdanowice posiadał pułkownik cesarski Jan Gottlieb baron von Wittorff, pochodzący spod Hannoweru, który procesował się z bogdanowickimi chłopami z powodu  ciążącej na nich pańszczyzny. Wittorff poległ jako cesarsko- królewski feldmarszałek w 1739 roku.
      W tym czasie, tj. w I połowie XVIII wieku, został zbudowany pałac w Bogdanowicach, który stanął pośrodku 8-morgowego parku, między rzeczką Złotą Żyłą a tzw. ul. Zamkową. Była to budowla barokowa, możliwe że wzniesiona na murze fundamentowym jakiegoś starszego budynku. Nie wiadomo, czy pałac zbudował pan v. Nimptsch czy Wittorff, a może kolejny właściciel, od 1741 roku pan Sedlnicki na Bilovcu. Następny właściciel Bogdanowic, Jan Fryderyk v. Schneckenhaus, został pruskim landratem powiatu głubczyckiego, lecz po wybuchu III wojny śląskiej, w 1756 roku zrzekł się tego urzędu i wyjechał do Austrii. Król  Prus Fryderyk II Wielki kazał skonfiskować Bogdanowice, a portret Schneckenhausa powiesić na szubienicy. Do końca życia były landrat pozostawał w Austrii.
Po ucieczce Schneckenhausa król Prus przekazał Bogdanowice nowemu landratowi, Janowi von Eicke i Polwitz. Ten był landratem do końca swojego życia w 1780 roku. W 1772 roku chłopi wykupili od zadłużonego landrata większą część majątkowej roli, a mieszkańcy Nowej Wsi tamtejszy dwór, na którego fundamentach w 1781 roku zbudowali kościół. Władza majątkowa zatrzymała sobie pałac w Bogdanowicach.
         W 1782 roku panią na Bogdanowicach była baronowa v. Gastheimb.
W 1784 roku bogdanowicki pałac i majątek należał do hrabiny v. Gaschin (Gaszyn), a majątek w Nowej Wsi do hrabiego v. Gaschin. W 1811 roku majątek bogdanowicko- nowowiejski zakupił głubczycki kupiec Anton Forni wraz z komisarzem prawnym Diebitschem. Już w 1825 roku oba majątki były w rękach Diebitscha. Między 1825 a 1845 rokiem Bogdanowice znalazły się w posiadaniu Zofii Konradiny hrabiny von Burghaus, ewangeliczki. Ta niezamężna hrabina w 1845 roku przekształciła miejscowy pałac i przynależne 15,8 ha gruntów w „Fundację Hrabiny Burghaus”, która po jej śmierci miała przejść na „niezamężną damę stanu hrabiowskiego, ponad 50-letnią, wyznania ewangelickiego, moralnie [dobrze] się prowadzącą i urodzoną w prowincji śląskiej, bez środków do życia. Taka dama miała mieszkać w pałacu do końca życia i utrzymywać się z dzierżawy gruntów.
Po śmierci hrabiny fundacja spełniała swoje przeznaczenie. W lipcu 1862 roku zamieszkała tu Maria, hrabina v. Reichenbach- Goschutz. Ostatnia rezydentką (do 1945 roku) była baronowa v. Lüttichau.
W 1939 roku część  pałacu przekształcono w przedszkole. 17 marca 1945 roku baronowa uciekła przed nadchodzącym frontem wraz z mieszkańcami wsi. Prawdopodobnie zmarła w tym samym roku w jakimś domu starców w Bawarii.
W latach 50. w niezniszczonym pałacu mieściło się polskie przedszkole. Potem na parterze mieszkali ludzie, a piętro niszczało. Mieszkańcy nie mieli czym palić w piecach, zabierali z pałacu belki, doprowadzając do dewastacji obiektu. Bezpański zrujnowany pałac odnotował jeszcze Katalog zabytków z 1961 roku, jako barokowy, murowany, z czteroosiową elewacja frontową i ozdobnym portalem, nad którym był kartusz z herbem Burghausów ( Herb dwupolowy. Na polu czerwonym srebrny stojący lew w koronie, na polu złotym czarny ukoronowany orzeł z przepaskami na piersi. W klejnocie pół ukoronowanego lwa).
Ruina pałacu w Bogdanowicach została rozebrana kilka lat po sporządzeniu Katalogu zabytków, w latach 60. Dziś na tym miejscu znajduje się boisko piłkarskie.
Warto pojechać do Bogdanowic i wybrać się na tamtejszy cmentarz, gdzie doskonale zachowały się renesansowe płyty nagrobne, dawniej znajdujące się w miejscowym kościele, potem wmurowane w okalający kościół i cmentarz mur. Są to płyty:
Rycerza Wolfa Bohdanowskiego z Schneckenhausu (Ślimakowa) zm. w 1555 roku i jego żony Sybilli z domu Hundt, ze Starego Grodkowa. Płyta przedstawia płaskorzeźbione, stojące postacie małżeństwa i kartusze herbowe, a okalający napis jest w języku czeskim i brzmi następująco: „ Letha Panie 1555 we cwrtek po nedeli invocate umrzel jest urozeny wladyka pan Wolff Bohdanowsky z Slimakova a na Bohdanowach tuto dielo jeho odpoczywa jehos to duszy Pan Buh racz milostiwy beiti.
Letha Panie 1562 we Cztwrtek quasimido Geniti umrzela jest Sibyla Huntowa z Stareho Grodkowa urozoneho wladyky Pana Wolffa Bohdanowskeho Slimakowa manzelka tuto dielo jeji odpocziwa jejissto dussy Pan Buh racz milostiw beity.”.
Rycerza Gircyka Bohdanowskiego zm. w 15 (?) roku i jego małżonki Marianny Czeply z Belku ( z II połowy XVI wieku), z płaskorzeźbionymi stojącymi postaciami, kartuszami herbowymi i czeskimi inskrypcjami.
3 i 4. Dwojga dzieci Jerzego Bohdanowskiego i Marii Czepl, zmarłych w wieku 12 i 14 lat, w 1589 i 1591 roku, z kartuszami herbowymi i niemieckimi napisami.
Poza tym na cmentarzu przykościelnym znajduje się dobrze zachowany nagrobek hrabiny Burghaus. Napis na małej, marmurowej tablicy po polsku brzmi: „ Hrabina Zofia Konradina v. Burghaus, ur. 29 kwietnia 1796, zm. 26 lipca 1846 roku. Założycielka fundacji.” Nad płytą nagrobną jest umocowany starannie wykonany żeliwny herb rodziny Burghaus. Nieco mniej okazała jest płyta nagrobna hrabiny Marii von Reichenbach, ur. 2 XI 1814, zm. 25 VIII 1878r.


                                     KOŚCIÓŁ W NOWEJ WSI

              W okresie reformacji mieszkańcy przeszli na luteranizm. W okresie kontrreformacji ukrywali prześladowanych niekatolików z Głubczyc. Mimo nacisków we wsi utrzymała się duża grupa luteran.
    Nowa Wieś należała do parafii Bogdanowice. W 1781r. rozebrano we wsi podupadły drewniany kościółek, wzmiankowany jeszcze w 1672r. jako bliski zawalenia się. Znajdował się w nim tylko jeden ołtarz, poświęcony Matce Boskiej.
W 1781r. został zakupiony miejscowy dwór majątkowy i po rozbiórce na jego piwnicach i fundamentach postawiono obecny katolicki kościół.
W 1851r. podczas burzy błyskawica uszkodziła wieżę, którą następnie wyremontowano. W 1872r. pękł dzwon i przelano go w następnym roku w Pawłowiczkach. W 1879r. kościół został podwyższony i otrzymał łupkowy dach oraz wieżę z piorunochronem. W 1888r. zainstalowano nowe organy.
Znajdujący się na ołtarzu głównym obraz Wszystkich Świętych namalował Eduard Klink z Babic w powiecie głubczyckim. W 1901r. stolarz – artysta Karl Ondrusch z Głubczyc wykonał nowy ołtarz główny. W 1911r. zainstalowano nową ambonę. Boczne ołtarze poświęcono: Matce Boskiej Bolesnej i św. Janowi Nepomucenowi.
W marcu 1945r. wieża została uszkodzona przez pociski artyleryjskie.

Opracowała  Dr Katrzyna  Maler